Think Work VM Knowledge

ब्राह्मी आणि खरोष्टी लिपींची उत्क्रांती | अशोकाचे शिलालेख  भारताच्या प्राचीन इतिहासातील दोन महत्त्वाच्या लिपी म्हणजे ब्राह्मी आणि खरोष्टी . या लिपींचा उगम, विकास, वापर आणि त्यांच्या माध्यमातून भारतीय भाषांची घडण हा एक अद्भुत प्रवास आहे. या पोस्टमध्ये आपण त्या दोन्ही लिपींची उत्क्रांती आणि सम्राट अशोकाच्या शिलालेखांद्वारे मिळालेल्या ऐतिहासिक पुराव्यांचा अभ्यास करू. 📜 ब्राह्मी लिपी ब्राह्मी लिपी ही भारतीय उपखंडातील सर्वात जुनी लिपी मानली जाते. तिचा वापर इ.स.पू. 3ऱ्या शतकात सम्राट अशोकाच्या काळात मोठ्या प्रमाणावर झाला. ही लिपी नंतर अनेक भारतीय भाषांच्या लिपींच्या मुळाशी असल्याचे दिसते. 📜 खरोष्टी लिपी खरोष्टी लिपीचा वापर मुख्यत्वे उत्तर-पश्चिम भारतात आणि आजच्या पाकिस्तान-अफगाणिस्तान भागात झाला. ती उजवीकडून डावीकडे लिहिली जात असे आणि इराणी लिपींच्या प्रभावाखाली होती. 🏛 अशोकाचे शिलालेख सम्राट अशोकाच्या शिलालेखांमधून त्या काळातील राजकीय, धार्मिक आणि सामाजिक विचारांचा परिचय होतो. हे शिलालेख ब्राह्मी आणि...

विषयाची निवड:- ब्राह्मी आणि खरोष्टी लिपींची उत्क्रांती, अशोकाचे शिलालेख प्रस्तावना भारतीय उपखंडातील सांस्कृतिक, धार्मिक आणि सामाजिक इतिहासाच्या अभ्यासात प्राचीन लिपींचे विशेष महत्त्व आहे. लिपी ही केवळ लेखनाची साधने नसून ती त्या काळातील समाजाची भाषिक प्रगती, राजकीय घडामोडी, धार्मिक विचारसरणी आणि प्रशासनिक व्यवस्थेचे जिवंत दस्तऐवज असतात. भारतात वापरल्या गेलेल्या प्राचीन लिपींमध्ये ब्राह्मी आणि खरोष्टी या दोन लिपी विशेष उल्लेखनीय मानल्या जातात. या लिपींची निर्मिती, प्रसार आणि रूपांतरे या प्रक्रियेमुळेच पुढे भारतीय भाषांचा, साहित्याचा आणि लेखन परंपरेचा पाया भक्कम झाला. ब्राह्मी लिपी ही भारतीय इतिहासातील सर्वात प्राचीन आणि व्यापकपणे वापरली गेलेली लिपी मानली जाते. तिचा उगम इ.स.पूर्व तिसऱ्या शतकाच्या सुमारास झाल्याचे पुरावे आढळतात, जरी काही संशोधक तिचा उगम यापूर्वीच झाल्याचे मानतात. ब्राह्मी लिपीचे वैशिष्ट्य म्हणजे ती डावीकडून उजवीकडे लिहिली जात असे, तसेच तिच्या स्वरचिन्हांची मांडणी पुढील भारतीय लिपींना आधारभूत ठरली. दुसरीकडे, खरोष्टी लिपी प्रामुख्याने उत्तर-पश्चिम भारतात, विशेषतः गांधार प्रद...

जलप्रदूषण निबंध जलप्रदूषण : एक पर्यावरण समस्या आजच्या युगात विज्ञान आणि औद्योगिक क्षेत्राने झपाट्याने प्रगती केली आहे. या प्रगतीमुळे मानवी जीवन अधिक सोयीचे झाले असले तरी निसर्गावर त्याचे गंभीर दुष्परिणाम दिसून येत आहेत. निसर्गातील हवेप्रमाणेच पाणी देखील जीवनासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. पाण्याशिवाय जीवनाची कल्पनाही करता येत नाही. परंतु मानवी बेपर्वाईमुळे आणि औद्योगिक वाढीमुळे पाण्याचे स्त्रोत प्रदूषित होत आहेत. यालाच आपण जलप्रदूषण म्हणतो आणि हे आजच्या काळातील एक गंभीर पर्यावरणीय संकट आहे. जलप्रदूषण म्हणजे पाण्यात घातक रसायने, औद्योगिक कचरा, घरगुती सांडपाणी, प्लास्टिक, तेल, शेतीतून वाहून येणारी खते व कीटकनाशके यांसारख्या अपायकारक पदार्थांचे मिसळणे होय. असे दूषित पाणी पिण्यास, शेतीस तसेच जलचर प्राणी आणि वनस्पतींसाठी अपायकारक ठरते. आज आपण पाहतो की बहुतेक नद्या, तलाव आणि जलाशय प्रदूषित अवस्थेत आहेत. एकेकाळी गंगा, यमुना, गोदावरी, कृष्णा यांसारख्या नद्या निर्मळ आणि पवित्र मानल्या जात होत्या. पण आज त्यात औद्योगिक सांडपाणी, प्लास्टिक कचरा, धार्मिक अवशेष, मूर्ती विसर्जन यामुळे प्रदूषण वाढले ...

पैसे कमाने का सबसे आसान तरीका – 2025 में अपनाने योग्य 5 बेस्ट तरीके आज के डिजिटल युग में पैसे कमाना पहले की तुलना में आसान हो गया है। सही जानकारी और सही प्लेटफ़ॉर्म के साथ, आप घर बैठे भी अच्छा इनकम कर सकते हैं। यहां हम आपको कुछ ऐसे आसान और practically proven तरीकों के बारे में बता रहे हैं, जो नए लोग भी आसानी से शुरू कर सकते हैं। 1. Freelancing (घर बैठे स्किल से कमाई) अगर आपके पास लेखन, ग्राफ़िक डिजाइन, वीडियो एडिटिंग, डिजिटल मार्केटिंग, या वेबसाइट डेवलपमेंट जैसी कोई स्किल है तो Fiverr, Upwork, Freelancer जैसे प्लेटफ़ॉर्म पर अपना प्रोफ़ाइल बनाकर क्लाइंट्स के लिए काम कर सकते हैं। कमाई की संभावना: ₹5,000 से ₹50,000+ प्रति माह (स्किल और प्रोजेक्ट के आधार पर) 2. Blogging और Content Writing अगर आपको लिखने का शौक़ है तो आप Blogger या WordPress पर ब्लॉग शुरू कर सकते हैं। SEO के साथ यूनिक कंटेंट लिखकर Google AdSense से अच्छी कमाई हो सकती है। कमाई की संभावना: ₹3,000 से ₹1 लाख+ प्रति माह (ट्रैफ़िक और niche पर निर्भर) 3. YouTube Channel वीडियो बनाकर YouTube से earning करना सबस...

Indicators of economic growth आर्थिक वृद्धी चे वैशिष्ट्य किंवा निर्देशक प्रा. कुझनेट्स यांनी आपल्या ग्रोथ ऑफ इकॉनोमी या ग्रंथात आर्थिक वृद्धीचा सखोल अभ्यास करून आर्थिक वृद्धी ठरणारे काही घटक सांगितले आहेत. या घटकाला आर्थिक वृद्धी चे निर्देशक घटक असे म्हणतात. त्यावरून आरती कुर्ती झाली किंवा नाही हे समजते. ते घटक पुढीलप्रमाणे आहेत. 1) स्थूल देशांतर्गत उत्पादनातील वाढ - एखाद्या देशात दीर्घकाळपर्यंत स्थूल देशांतर्गत  उत्पादनात सतत वाढ होत असली तर त्याला आर्थिक वृद्धी म्हणावे. म्हणजेच स्थूल देशांतर्गत उत्पादनातील दीर्घकालीन वाढ ही वृध्दी चे लक्षण समजले जाते. 2) वाढते दरडोई उत्पन्न -  दीर्घकाळात अर्थव्यवस्थेत दरडोई उत्पन्नात सतत वाढ होणे हे आर्थिक वृद्धी चे निर्देशक मानले जाते. कारण लोकसंख्या ही सतत वाढते त्या प्रमाणात संसाधनाचा पर्याप्त वापर करून एकूण व दरडोई उत्पन्नात वाढ घडवून आणणे आवश्यक असते. 3) वाढते दर डोई उपभोग - प्रत्येक व्यक्तीच्या उपभोग हा त्याच्या उत्पन्नावर आधारित असतो. उत्पन्न जास्त असेल तर उपभोग खर्च अधिक होतो. आणि जगावर त्याचे जीवनमान अवलंबून असते. त्यामुळे अर्थव्यवस...

आर्थिक विकासाचे निर्देशक   उत्तर : एखाद्या देशाचा आर्थिक विकास होतो किंवा लक्षात नाही येण्याकरीता विकासाचे काही निर्देशक पटक सांगण्यात येतात . या घटकाच्या साह्याने आर्थिक विकासाचे मोजमाप करता येते . ते निर्देशक घटक पुढील प्रमाणे सांगता येतात .  १ ) राष्ट्रीय व दरडोई उत्पन्नात वाढ :  एखाद्या राष्ट्राच्या राष्ट्रीय उत्पन्नात वाढ होत असेल तर आर्थिक विकास होतो असे समजले जाते . कारण एकुण राष्ट्रीय उत्पन्नातील वाढीमुळे तेथील लोकांच्या क्रयशक्तीत वाढ होवून लोकांच्या गरजा पूर्ण होतात . तरी पण लोकसंख्येतील वाढीचा प्रभाव कळण्याकरिता ' दरडोई उत्पन्न ' हा अधिक चांगला निर्देशक आहे . दरडोई उत्पन्नात होणारी वाढ हे आर्थिक प्रगती मापणाचे उचित माप आहे . दरडोई उत्पन्नात जेवढी वाढ जास्त तेवढा आर्थिक विकास जास्त समजला जातो .  २ ) भांडवल निर्मितीचा दर :  आर्थिक विकासाच्या प्रक्रियेत भांडवल निर्मिती चालकाचे कार्य करते . म्हणून राष्ट्रीय उत्पन्नातून किती बचत होवू शकते व त्यातून किती गुंतवणूक होवू शकते यावर आर्थिक विकासाची संभाव्यता अवलंबून अस...

आर्थिक विकासाचा अर्थ, व्याख्या आणि संकल्पना आर्थिक विकासाचा अर्थ आर्थिक विकास म्हणजे देशातील उत्पादन, उत्पन्न, रोजगार, जीवनमान आणि सामाजिक स्तर यामध्ये होणारी सातत्यपूर्ण प्रगती. हा विकास केवळ आर्थिक बाबींवर मर्यादित नसून सामाजिक, सांस्कृतिक, आरोग्य, शिक्षण, पायाभूत सुविधा आणि तांत्रिक प्रगती ह्यांचा समावेश करतो. आर्थिक विकासाच्या व्याख्या पॉल सॅम्युअलसन यांच्या मते “आर्थिक विकास म्हणजे देशाच्या उत्पादन क्षमतेत सातत्याने वाढ होऊन त्या क्षमतेचा योग्य वापर करून नागरिकांच्या जीवनमानात सुधारणा करणे.” रॉबर्ट मॅकनॅमर यांच्या मते “आर्थिक विकास म्हणजे अशी प्रक्रिया ज्यात उत्पन्न, रोजगार, आरोग्य व शिक्षण यात सुधारणा होऊन दारिद्र्य कमी होते.” मेयर व बॉल्डविन यांच्या मते “आर्थिक विकास हा केवळ आर्थिक प्रगती नसून तो सामाजिक व सांस्कृतिक प्रगतीची जोड देणारी सर्वांगीण प्रक्रिया आहे.” आर्थिक विकासाची संकल्पना आर्थिक विकासाची संकल्पना ही विस्तृत असून खालील गोष्टींचा समावेश करते: १. उत्पादन व उत्पन्न वाढ GDP, GNP, National Income यामध्ये सातत्याने वाढ होणे. २. रोजगार नि...