डेव्हिड रिकाडांचा आर्थिक विकासाचा सिध्दांत सांगा

डेव्हिड रिकाडचा आर्थिक विकासाचा सिध्दांत : -

अभिमतपांतिय अर्थशास्त्रज्ञ डेव्हिड रिकाड यांनी सन १८१७ मध्ये प्रकाशित केलेल्या ' The principles of Political Economy and Taxation ' या पुस्तकात आर्थिक विकासाचे विचार मांडले . अॅडम स्मिथ प्रमाणे यांनीही आर्थिक विकासाचा स्वतंत्र सिध्दांत मांडला नाही . रिकार्डाचे आर्थिक विकासाचे विचार हे बहुतांशी कार्ल मार्क्सच्या विचारासारखे आहेत . से पुढील प्रमाणे आहेत .

( १ ) घटत्या उत्पादनाचा सिध्दांत

रिकार्डोच्या मते अर्थव्यवस्थेत घटत्या उत्पादनाची प्रवृत्ती ही नैसर्गीक असते . त्यामुळे कृषी क्षेत्रात घटत्या उत्पादन फलाचा नियम लागू पडतो . त्यामुळे शेतीचा आर्थिक विकास मंदावून त्याचा अर्थव्यवस्थेवर विपरीत परिणाम होतो . हे टाळण्यासाठी विदेशातून अन्नधान्याची आयात करावी , नव्हे तर जीवनावश्यक वस्तूंच्या किंमती वाढून जीवनमानाचा दर्जा घसरतो . त्यामुळे आर्थिक विकास मंद होतो . अशा पध्दतीने घटत्या उत्पादनाचा व आर्थिक विकास यांचा संबंध स्पष्ट केला आहे .

( २ ) मजुराची मजुरी

श्रम हा आर्थिक विकासातील एक महत्वपूर्ण घटक आहे . त्यांच्या कार्याबद्दलचा मोबदला म्हणून त्यांना मजुरी दिली जाते . श्रमिकाकडे श्रमशिवाय उत्पादनाचे कोणतेच साधन नसते . तसेच ते संख्येने जास्त असतात . म्हणून त्यांना निर्वाह वेतन पातळी एवढेच वेतन दिले जाते . पण त्यांच्याकडून वेतनापेक्षा कितीतरी जास्त पटीने उत्पादन करून घेतले जाते . एकंदर त्यांचे उत्पन्न कमी असल्यामुळे अर्थव्यवस्थेत एकंदर मागणी कमी होते . त्यामुळे मागणी अभावी अर्थव्यवस्थेत मंदी येवून आर्थिक विकास मंदावला जातो .

( ३ ) भांडवल संचय

रिकार्डोच्या मते भांडवल संचयामुळे आर्थिक विकास होतो . अर्थव्यवस्थेत भांडवल संचय हा फक्त उत्पादक वर्गाकडूनच केला जातो . कारण त्यांचा उपभोग उत्पन्नापेक्षा कमी असतो . तसेच भांडवल हे दोन प्रकारचे असतात .